REZERWATY I UROCZYSKA
Region obfituje także w rezerwaty i pomniki przyrody oraz obszary ochrony siedliskowej NATURA 20001.
Wchodzące w skład Poleskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu Krowie Bagno to rozległy kompleks torfowisk rozciągających się pomiędzy jeziorami Laskie, Krychowskie, Lubowież i Lubowieżek.
Na zachód i na południe od rzeki Bug znajdują się obszary o wyjątkowych walorach środowiska naturalnego, z których najważniejszym jest Transgraniczny Rezerwat Biosfery „Polesie Zachodnie” utworzony w 2002 roku – jeden z dwóch leżących na pograniczu trzech państw rezerwatów istniejących na terenie Polski i Europy. W jego obrębie znajdują się północne krańce powiatu chełmskiego.
Bagna, mokradła, torfowiska
Szczególnie ważne są obszary podmokłe i bagienne oraz torfowiska, które ze względu na swoją unikalność zostały objęte szczególną ochroną:
- rezerwaty torfowiskowe Chełmskiego Parku Krajobrazowego: „Brzeźno” (gm. Dorohusk i Chełm), „Bagno Serebryskie” (gm. Chełm i Ruda-Huta), „Roskosz” (gm. Dorohusk oraz Kamień)
- rezerwaty torfowiskowe „Trzy Jeziora”, „Sobowice” i „Magazyn” oraz wodno-torfowiskowe „Jezioro Orchowe” i „Brudzieniec” (Nadleśnictwo Sobibór)
- zbiorowisko torfowiskowo-leśne „Wolawce”
- torfowiska wzdłuż Pawłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu
Rezerwaty florystyczne, faunistyczne i leśne
- rezerwaty florystyczne: „Żmudź” (gm. Żmudź), „Wolwinów” (w południowo-wschodniej części Chełma), „Stawska Góra”
- rezerwaty faunistyczne „Małoziemce” i „Żółwiowe Błota” (Nadleśnictwo Sobibór)
- rezerwaty leśne: „Liski” (gm. Drelów), „Serniawy” (Nadleśnictwo Sobibór)
- faunistyczny i leśny rezerwat „Siedliszcze” (gm. Białopole)
Warto tu podkreślić przede wszystkim niezwykły rezerwat przyrody „Żółwiowe Błota” z kompleksem leśnych jezior stawów i torfowisk. Nazwa nie jest przypadkowa. Szczęśliwcy spotkają tu żółwia błotnego, choć znacznie częściej muszą zadowolić się tylko śladami jego obecności w miejscach lęgowych, gdzie da się zauważyć skorupkami jaj, z których wylęgają się młode żółwiki.
Uroczyska
Szczególnie istotne są wody powierzchniowe – przede wszystkim rzeki: Bug z dopływami (Krzną, Uherką, Włodawką, Udalem i Huczwą) oraz 68 jezior Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego. Region pełen jest również zbiorników retencyjno-rekreacyjnych, stawów i kanałów. Wyjątkowym elementem świata przyrody w regionie są bagna i torfowiska, które są przedmiotem ochrony parku narodowego i rezerwatów.
- Uroczysko Uściwierz
- Uroczyska Lasów Strzeleckich
- Uroczysko Mosty-Zahajki